META’STAZ YA DA GÖKYÜZÜ
Fırat ARAPOĞLU
Jean Baudrillard, sıklıkla kanser hastalığının örnek gösterildiği ve bir organizmanın belirli bir yerindeki hastalığın diğer yerlere sıçramasını tarif eden “metastaz” sözcüğünü, sanata uyarlayarak, “Nerede bir statis (tıkanma) varsa, orada bir metastaz (çoğalma, yayılma vardır)” demişti. Bu tespiti çok tuttu ve birçok araştırmacı ve yazar tarafından sıklıkla alıntılanan bu tespit kültürden siyasete, sanattan topluma birçok alanda kullanıldı ve kullanımı halen devam ediyor. Çağımızda geçerliliğini koruyan bu olgu/kavram, şimdi karşımıza Beste Üzrek ve Müjdem Akyürek’in küratörlüğünü üstlendiği ve sanatçılar Semih Zeki, Selim Birsel, Murat Germen, M. Kıvanç Gökmen, Çağrı Saray, Serra Kuşkaya, Özgür Soyyılmaz, Hasan Pehlevan, Mike Berg ve Kadir Kayserilioğlu’nun yer aldığı bir etkinliğe başlık oldu. Peki küratörler metastaz’ı hangi bağlamda ele alıyorlar ve buna dayalı olarak sanatçılarla nasıl bir işbirliğine gidiyorlar? Bunun cevabı, kentsel dönüşüm olgusu. Böylece sanat, siyaset, kent planlaması, mimari ve kültürün bir araya geldiği bir disiplinlerarası yaklaşımla karşı karşıyayız. Bu konu biraz daha yakından analiz edilmeyi hak ediyor.
Kentsel planlama disiplin ve maddesellik temelli olarak, kar odaklı gelişime dayalıdır. Ama, öte yandan, en büyük kandırmacası, esprisi kendisini sanki insanlığın ihtiyaçları ve taleplerine dayalı çalışıyormuş gibi sunmasıdır. Çünkü aslında bir arazinin, ideolojik ya da rant odaklı amaçlar doğrultusunda kullanıldığı ve bu tip amaçlara hizmet ettiği bir uygulamadır. Bu uygulamanın süreci şu şekilde işler: Yeryüzünün belirli arazileri sınırlandırılır, sınıflandırılır, üzerine inşaat yapılır, alanın çevresi düzenlenir ve nihayetinde satışa/hizmete sunulur. Bu sürecin ardındaki ideolojik düzlemi görmemek içinse kör olmak gerekir.
İşte “Meta’staz” sergisinde yer alan işler insanlığın doğaya müdahalesinden, mülkiyet’e, kent yapılaşmasından, kentsel dönüşüme birçok konuya tam da bu bağlamda temas ediyorlar. Bu nitelikler üzerinden düşünüldüğünde, arazi üzerine müdahale etme/inşa etme ediminin, boşlukta işgal ettiği hacim kadar, arkasında yatan maddi ve sembolik değerleri sorgulamamız gerektiğini bize iletiyorlar. Her arazi baskıcı, hakimiyeti altına almaya çalışan ve yaratıcılığı yok eden bir yayılmayla (diğer bir deyişle metastazla) doluyken, biz özgürlüğü nerede soluyabileceğiz? Kent işgal edildiyse, doğa bir cennetse, cehennemden nasıl çıkabileceğiz?
Sergide yer alan işler bizlere ipucu sunuyorlar: Bize kentin merkezinde/çeperindeki binaların/inşa edilen mekanların kesişim noktalarında, boşluklarda, köşelerde yer alan bu özgürlüğü bulmak için kent alanının sınırlarında gezmeye çağırıyorlar. Farklı jenerasyondan, cinsiyetten ve sınıflardan gelen sanatçılar, bizleri hayali bir “psikocoğrafya” etkinliğine davet ediyorlar; hayaliden kastın “performatif” olanın düşselliğini ileterek.
Kent hızla genişliyor ve dönüşüyor; özel mülkler, binalar ve yolları, boşluklar ve meydanlar birleştiriyor. Bu önemli bir veri, zira her bir iktidarın topluma her alanda tepeden bakması, en kolay kent planlaması ve mimari üzerinden okunabilir: Mülk alanlarını sınırlandırılmış ve tepeden inme sınırlar çizerek, sınıfsal ayrışma derinleştirilmiştir. Aslında binaların hepsi işlevlerini sürdüremez, çünkü talep kültürel ve ekonomik konjonktüre göre değişir. İşte o zaman etrafı tel örgülerle çevrili, bilmem kime ait olan “özel mülk” tabelaları ile karşılaşırsınız. Binalar, doğa-kent ilişkisi, modernizm-postmodernizm vb. tüm olgular sergideki çalışmaların içerikleri.
Beton, kuraklık, kentleşme, hava kirliliği ve kentin aslında artık alarm vermesi.. Bitmeyen bir inşaat, kentlerde sürüklenen insanlar, ticari ağlar, turizm adacıkları... Meta’staz kent mekanları, yerleri, alanları üzerinde insanlığın kapitalist sistem içerisindeki rekabete dayalı ve insanlığı kendi doğasına yabancılaştıran rutinine işaret ediyor. Kentin bitişim yerlerindeki çiçeklere ve alanlara dikkat çekerken, belki de içinde bulunduğumuz çağda bir kent şiiri nasıl yazılabilirdi sorusunu cevaplayan Can Yücel’e göz kırpıyor: “Çatıların gökyüzüyle birleştiği yerleri sahipleneceksin. Gökyüzünü sahipleneceksin.”
SANATÇILAR
ÇAĞRI SARAY
1979 İstanbul’da doğdu, İstanbul’da yaşıyor ve çalışıyor.
Halen Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nde Doçent olarak görevine devam etmektedir.
Çağrı Saray, 2001’den bu yana “Berlin Üzerindeki Gökyüzü” (2018, Pilot Galeri, İstanbul, Türkiye), ”Bellek Mekanları” (2017, Jönkopings Lans Museum, Jönkoping, İsveç), “Unutmanın Eşiği” (2017, Pilot Galeri, İstanbul Türkiye), “Eksilen Zaman” (2015, Özel Galata Rum İlköğretim Okulu, İstanbul, Türkiye), “Outsider” (2015, Kuad Galeri, İstanbul Türkiye),“GriKoridor”(2013, Cite Internationale Des Arts, Paris, Fransa), “4/12:BirEv’in Topografyası” (2011, Daire Galeri, İstanbul, Türkiye) ve “Bellek Kutuları-1” (2001, Atatürk Kitaplığı, İstanbul, Türkiye) sergileri dahil olmak üzere 14 kişisel sergi gerçekleştirmiştir.
Ayrıca “İntihal mi? Hal mi?” (2018, Yapı Kredi Kültür Sanat, İstanbul, Türkiye) , “4.Mardin Bienali” (2018, Alman Karargahı, Mardin, Türkiye), “Prevantoryum” (2018, Kasa Galeri, İstanbul, Türkiye), “Ev” (2017, Müze Evliyagil, Ankara, Türkiye), “Her Anıyla Alıntılanan Geçmiş” (2016, Depo, Tophane, İstanbul, Türkiye), “Kopuşlar ve Kavuşmalar” (2014, Kuad Galeri, İstanbul, Türkiye), “3. Uluslararası Çanakkale Bienali” (2012, Çanakkale, Türkiye), “Ateşin Düştüğü Yer” (2011, Depo, İstanbul, Türkiye) ve Pis Hikaye, (2009, BM Art Center, İstanbul, Türkiye) dahil olmak üzere 100’ün üzerinde yurtiçi ve yurtdışı karma ve grup sergilerinde ve çeşitli bienallerde işleri sergilenmiştir.
HASAN PEHLEVAN
(1986, Silvan) Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Bölümü’nden mezun oldu (2009). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Plastik Sanatlar Yüksek lisans (2018-). İşlerinde formun gücüne inanan, araştırmasını “algı-yanılsama” üzerine yapan sanatçı, önceki-sonraki “tarihsel” bir cetvelde döküman arşiv okumaları ile “ikonlaşmış formları” tekrar restore etmektedir.
Aynı zamanda iç ve dış mekan kamusal alanlara müdahale duvar resimleri üreten Pehlevan, aidiyet, kimlik ve tarihi kültürel yapıların tahribatı üzerine odaklanmaktadır. Seçili sergileri içerisinde, “ 4 Mardin Bienali Sözden Öte” , “Formicarium” Pg Art Galeri (2017), “İmkansız Uzam” Kasa Galeri (2017), Tasarım Bienali Paralel Etkinlik Tasarım Tomtom Sokakta (2016) “Ev” Galeri Merkür (2014), “Eşit” Galeri Merkür (2013), “Çizgisel ifade” Galeri Merkür (2011), NEW MEXİCO ART SANTAFE ART FAİR Galeri Merkür (2014) 3.Çanakale Bienali Paralel Etkinlikler “Amok Koşucusu Video Seçkisi” (2012), İnternational Art Center 100 Genç Yüz sergisi (2011), Marmara Güzel Sanatlar Fakültesi 5 Uluslararası Öğrenci Trienali Valide-i Atık Külliyesi (2010), Galeri “Önerme” 4 Karma Sergi Pg Art Galeri (2010) bulunmaktadır.
KADİR KAYSERİLİOĞLU
1987 yılında İstanbul’da doğdu ve lisans eğitimini Grafik Tasarım bölümünde, Yeditepe Üniversitesi’nde aldı. Ardından farklı bir alana yoğunlaşarak Plastik Sanatlar bölümünde yüksek lisans yapmaya başladı. “Erken Modern Çağ ve Avangart Sanatta Akılcılık Eleştirileri” adlı tezini tamamladı. Bugün Marmara Üniversitesi’nde doktora programında olan sanatçı yurt içi ve yurt dışında çeşitli karma sergilere katılmakta, çağdaş sanat üzerine araştırmalar yapıp, yazmakta ve projeler üretmektedir.
Farklı disiplinlerde işler üreten sanatçı son zamanlarda ağırlıklı olarak video ve performans alanlarına yoğunlaşmıştır. İşlerinde genellikle gerçeklik, toplumsal cinsiyet, şiddet ve akıl dışılık gibi durumları incelemektedir.
MİKE BERG
Üniversiteden mezun olup New York Studio'ya katılmak için burs kazandıktan kısa bir süre sonra Mike Berg, New York'ta yaşamaya ve çalışmaya başladı. Berg, 99 yılından itibaren NYC - İstanbul arasında mekik dokumaya başladı. Berg'in NYC, Los Angeles, Roma, İstanbul ve daha pek çok şehirde 35 kişisel sergisi oldu. Kişisel müze sergilerine San Diego Çağdaş Sanat Müzesi, Boulder Çağdaş Sanat Müzesi ve The Queens Müzesi’ndeki sergileri örnek verilebilir. Berg'in eserleri LACMA, MoCASD, BMOCA VE Queens Müzesi’nin kalıcı koleksiyonuna dahildir. Ayrıca dünya çapında pek çok özel koleksiyonda da boy göstermektedir.
M. KIVANÇ GÖKMEN
M. Kıvanç Gökmen 2003 yılında girdiği Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi’ni bitirdi. Sakıp Sabancı Müzesi ve SALT gibi kurumlara danışmanlık yapan bir iletişim ajansında beş yıl çalıştı. 2012 yılında girdiği İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nda medya ilişkileri sorumlusu olarak çalıştıktan sonra bir süre için İstanbul Film Festivali kadrosuna dahil oldu. Ardından, 13. İstanbul Bienali’nde yer alan Shahzia Sikander’in işi için doğaçlama vokal kayıtları yaptı ve bienal sırasında canlı performanslar gerçekleştirdi; çağdaş sanatla sıcak teması bu vesileyle gerçekleşti. Ahmet Cemal ile ACKA isimli kültür atölyesini kurdu burada iletişim ve kültür-sanat içerikli dersler verdi. Kuruluşundan itibaren bünyesinde bulunduğu ve eş direktörlüğünü üstlendiği The Pill galerideki düzenli görevinden Haziran 2018’de ayrıldı. Yakın zamanda Ferhat Özgür’ün davetiyle Merdiven Art Space’teki Diriliş isimli sergide ve ayrıca Sanayi Project’in Gang sergisinde yer aldı. Ocak 2019’da Kasa Galeri’de küratörlüğünü üstlendiği bir sergi gerçekleştirecek. Düzce Üniversitesi Sanat, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi’nin Resim Bölümü’nde yüksek lisans bitirme tezini yazmakta.
MURAT GERMEN
Sanatçının eser külliyatı; aşırı kentleşme ve mutenalaştırmanın etkileri, katılımcı vatandaşlık ve kent hakları, yerel kültürlerin belgesel sürdürülebilirliği, insanın doğada neden olduğu tahribat, iklim değişikliği, küresel ısınma, su hakları gibi konulara odaklanıyor. Skira (İtalya) ve MASA’dan (Türkiye) olmak üzere iki adet monografik kitabı yayımlandı.
Türkiye, Amerika, İtalya, Almanya, İngiltere, Meksika, Portekiz, Özbekistan, Yunanistan, Japonya, Rusya, Ukrayna, Polonya, Bulgaristan, İran, Hindistan, Avustralya, Fransa, Kanada, Bahreyn, Kore, Dubai, Çin, İsveç, İsviçre, Mısır gibi ülkeler olmak üzere seksenin üzerinde kişisel / karma sergiye katkıda bulundu.
Sanatçının farklı eserlerine ait 300’ün üzerinde edisyon, yurtiçi / yurtdışındaki kişisel koleksiyonlara ve Istanbul Modern, Proje 4L Elgiz Çağdaş Sanat Müzesi, Toruń Çağdaş Sanatlar Merkezi (Polonya), Benetton Vakfı’nın Imago Mundi – Istanbul Codex, Yapı Kredi Kültür Sanat, Müze Evliyagil koleksiyonlarına dahil edildi
ÖZGÜR SOYYILMAZ
1971 yılında Tokat’ta doğan Özgür Soyyılmaz Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Heykel Bölümünü bitirdikten sonra medya sektöründe çalışmaya başladı, Yerli ve yabancı pek çok yapımda, dekor, aksesuar tasarımı ve Sanat Yönetmenliği yaptı, Heykel çalışmalarına aralıklarla devam eden sanatçı Yurtiçinde ve Yurtdışında sempozyumlara ve karma sergilere katıldı. Sanatçının 2014 de T.C. Merkez Bankasının düzenlediği hatıra para tasarımı yarışmasından Birincilik ödülü var.
SELİM BİRSEL
1963 Brüksel (Belçika) doğumlu/Born in Brussels (Belgium) İstanbul’da yaşıyor ve çalışıyor/ Lives and Works in İstanbul.
Kişisel Sergiler/ Solo Exhibitions:
(2018) “Bahçe Bakımı Sanatı/ The Art of Garden Care” Riverrun, İstanbul, (2015) “AÇ YAZI İÇİN/ SELİM BİRSEL” Robinson Crusoe 389, İstanbul, (2013) “GECE/NIGHT” m1886 Sanat projeleri, Ankara, “TETİKTE/AT FULL COCK” Tütün Deposu, İstanbul, “ADIM ADIM/ STEP BY STEP” Egeran Galeri.
Grup Sergiler/ Group Exhibitions:
(2018) “Büyük Çayır/ Large Meadow“ Art Kultur. İstanbul, “ Nostrospektif V” Galeri Apel, İstanbul, “Hayatın İçine Yerleşmek” Picadeli, Mağusa. K.K.T.C, (2017) “Estaque’ta Evler/ Houses at l’Estaque” Ariel Sanat, “ALMANAC O2”, “VESİLE” with HAH collective, HAHmekan, Istanbul, “Rädsla/Korku/Fear” Candyland-Stockholm, “TU M’ARCEL”, Ariel Sanat, İstanbul
Katalog-Kitap/ Catalog/Book, basılı işler/ print works:
(2018) “Ziyaret”-“The Visit”, (2016) “Bilge Karasu, l’étranger de l’interieur”, Hors-Série No:4 d’Inverses, Paris, (2015)“Aç Yazı” no: 2 kapak/cover+ 32 Editions, (2014) “Gökdelenin gölgesinde/ In the shadow of the sky creeper” Dérive- Doxa, (2013) “Haberler İzlenimler/ News Impressions” edition Kuad Galeri.
SEMİH ZEKİ
1981 yılında Bolu’da doğdu. 1999 yılında Bolu Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi Resim Bölümünü bitirdi. 2004 yılında Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Bölümünden mezun oldu.
2012 yılında Işık Üniversitesi Sanat Kuramı ve Eleştiri Yüksek Lisansını tamamladı. Dört kişisel sergi açan sanatçının, “Yıkım” isimli son sergisi 2017 yılında Bozlu Art Project’te açılmıştır. Yurtiçi ve yurtdışında birçok karma sergi ve fuarlara katılmış olan sanatçı, çalışmalarına İstanbul-Kurtuluş’taki atölyesinde devam etmektedir.
SERRA KUŞKAYA
Avni Akyol Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi Resim Bölümü’nü (2006-2010) bitirdi. Complutense University of Madrid Resim Bölümü’nde Erasmus ( 2014-2015) yaptı. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Resim Bölümünü (2010-2015) bitirdi. Yer aldığı sergiler; ARTİST 2018, Tüyap Sanat Fuarı, İstanbul, (2018)Karma Sergi, AWOL Studios, Manchester, (2018) Dokuz Kehanet, Karma Sergi, Nev Atelier , İstanbul, (2017) Nuri İyem Resim Yarışması Sergisi, Evin Sanat Galerisi, İstanbul, (2016) Cihangir Festivali, Karma Sergi, İstanbul ,(2016) Six-Pack Kollektif Sergisi, Huri’s Studio, İstanbul, (2013) Tüyap Sanat Fuarı, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi standı, İstanbul, (2013) İpek-Ahmet Merey yarışma sergisi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul, (2010) A.A.A.G.S.L Öğrenci Sergisi, Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi, İstanbul, (2009) A.A.A.G.S.L Öğrenci Sergisi, 9 Eylül Üniversitesi, İzmir.
ESERLER
Çağrı Saray. Unutmanın Eşiği: Harita. Dijital baskı, 220cm x 90cm, 2017.
Çağrı SARAY. Unutmanın Eşiği: Harita | Threshold of Forgetting: Map Dijital Baskı | Digital Print 220x90 cm 2017
Hasan Pehlevan. Kazı Alanında Nesneler Serisi (soldan sağa) 87cm x 35cm, 114cm x 43cm, 75cm x 32cm. 2018 Hafriyat Parçası
Kadir KAYSERİLİOĞLU. Yaban Domuzlarının Düşleri. Tek kanallı video yerleştirme. 5’5”, 2018.
Mike Berg. Kafes. Korten çelik, 2015. 400cm x 185cm.
.jpg)
M. Kıvanç Gökmen. Uçan daire karşılığı verilecektir – Asamblaj (Ağaç, Pleksi glass, metal, neon).
Özgür Soyyılmaz. Metamorfoz. 70cm x 70cm x 170cm. Karışık malzeme.
Murat GERMEN. Bir Mülksüzleşirme ve Kent Hakları İhlali Vakası + Ortamı. 2019. Hareketlendirilmiş durağan imge videosu (tek kanal – 10.00).
.jpg)
Selim Birsel. Zincirlerinden kurtulmuş canavara sakince karşı koyma. Fotoğraf 60cm x 40 cm. 2019, 1/3 + AE.
Semih ZEKİ. Yeniden Yapılanma, 180 cm x 180cm, tuval üzerine karışık malzeme.
Semih Zeki. Kaybolmak. 2019, 180cm x 165cm, tuval üzerine kar ışık malzeme.
Serra Kuşkaya. İsimsiz. Kağıt üzerine mürekkep, 87cm x 178cm. 2016.
Serra Kuşkaya. Mütena. Tuval üzerine yağlı boya, 140cm x 140cm. 2018.
Bu bir paragraf. Bu metni değiştirmek veya düzenlemek için tıklayın. Çok kolay.
TEŞEKKÜRLER
Beste Gökçe Parsehyan
Damla Büyükgül
Erdeniz Kurt
Fırat Arapoğlu
Furkan Atasoy
Lamarts
Oktay Duran
Spektrum Medya
The Marmara Pera